Znana hiszpańska para
Por i para
Słowa por i para są bardzo często wykorzystywane w języku hiszpańskim. Ich zastosowanie zależy od kontekstu i mają wiele znaczeń. Zobaczmy kiedy używamy por, a kiedy para.
Dlaczego są one takie ważne? Ponieważ decydują o sensie zdania, odbiorca wie co chcemy wyrazić. Tworzą też wiele trwałych związków wyrazowych o unikalnym znaczeniu.
Zastosowanie Por
Por używamy mówiąc o czasie trwania określonej czynności, czy zjawiska, przyczynie danej rzeczy, uczuciach, które kierujemy do konkretnej osoby lub rzeczy, określamy wymianę jednej rzeczy na drugą, mówimy o wykorzystaniu środka transportu i komunikacji, mówimy, że robimy coś zamiast czegoś innego.
Czas trwania
Czas trwania, czyli "robiłem coś przez jakiś czas", "coś się działo przez dany czas".
Está lloviendo por dos días.
Deszcz pada przez dwa dni.
Viajamos por una semana.
Podróżowaliśmy przez tydzień.
Trabajé para mi amigo por seis meses.
Pracowałem u mojego przyjaciela przez 6 miesięcy.
Zastosowanie Para
Para używamy kiedy wskazujemy cel np. jakiejś czynności, mówimy o odbiorcy jakiejś rzeczy, wyrażamy opinię na jakiś temat, mówimy o punkcie docelowym, określamy termin, wzorzec, normę. Jak na pierwszy rzut oka wygląda na bardzo skomplikowane. W rzeczywistości nie jest tak, jeśli do podanych przykładów damy polskie odpowiedniki. Omówmy każdą z powyższych kategorii.
Cel
Cel, czyli "robię coś, po coś", "robię coś, w jakimś celu", "robię coś, aby".
Estudio español para estudiar en España.
Uczę się hiszpańskiego, aby studiować w Hiszpanii.
Trabajo para ganar dinero.
Pracuję, by zarobić pieniądze.
Ella usa su computadora para escribir un libro.
Ona używa swojego komputera do napisania książki.
Przyczyna
Przyczyna, czyli kiedy mówimy "z powodu", "przez coś".
Lo echaron de la escuela por su mal comportamiento.
Z powodu swojego złego zachowania został wydalony ze szkoły.
Voy al doctor por mi enfermedad.
Zamierzam iść do lekarza z powodu mojej choroby.
Por su amor a los animales, quiere ser veterinario.
Z powodu miłości do zwierząt, ona chce zostać weterynarzem.
Uczucia
Uczucia, wyrażamy co czujemy w kierunku danej osoby, jakim darzymy ją uczuciem.
Tengo tanto amor por ti.
Czuję do ciebie wielką miłość.
Estoy orgulloso por ti.
Jestem z ciebie dumny.
Por tus éxitos estoy celoso.
Z powodu twoich sukcesów, jestem zazdrosny.
Wymiana
Wymiana, kiedy określamy że otrzymujemy jedną rzecz w zamian za drugą, albo płacimy jakąś kwotę pieniędzy za coś.
Pago 2€ por las heladas.
Płacę 2€ za lody.
Te daré mi sándwich por tu sándwich.
Dam ci swoją kanpkę za moją kanapkę.
Te daré 10 pesos por tu ayuda.
Dam ci 10 peso za twoją pomoc.
Środki transportu i komunikacji
Środki transportu i komunikacji, czyli jadę np. busem, samochodem... , rozmawiam przez..., przechodzę przez.
Hablo por telefono.
Rozmawiam przez telefon.
Camino por el parque.
Przechodzę przez park.
Viajé por tren a Madrid.
Pojechałem pociągiem do Madrytu.
Zamiast, w zastępstwie za
Zamiast, kiedy chcemy wyrazić zastępstwo w wykonywaniu jakiejś czynności, albo prosimy kogoś, aby nas zastąpił.
Maria fue al trabajo por mi padre porque él estaba enfermo.
Maria poszła do pracy w zastępstwie za mojego tatę, bo był chory.
¿Puedes cocinar por mi?
Czy możesz gotować zamiast mnie?
¿Puedes ir a la tienda por mí?
Czy możesz pójść do sklepu, zamiast mnie?
Odbiorca
Odbiorca, czyli "dana rzecz jest dla kogoś", albo "robimy coś, dla czegoś", np. pracujemy dla danej firmy.
Este regalo es para mi hermano.
Ten prezent jest dla mojego brata.
Eduardo trabaja para Volkswagen.
Eduardo pracuje dla Volkswagena.
Recolectamos dinero para caridad.
Zbieramy pieniądze na cele charytatywne.
Opinie
Opinie, czyli wyrażamy "jak dla mnie to dana rzecz jest...", "według mnie...", "według niego...", "w nawiązaniu do".
Para mi, esa comida no es rica.
Jak dla mnie to jedzenie nie jest smaczne.
Para él, el español es dificil.
Według niego hiszpański jest trudny.
Para el gobierno, los impuestos deberían ser más altos.
Według rządu, podatki powinny być wyższe.
Punkt docelowy
Punkt docelowy, czyli określamy cel (miejce) np. podróży, przeznaczenie danej rzeczy.
Vuelo para Varsovia hoy.
Lecę dzisiaj do Warszawy.
El carro es para conducir.
Samochód służy do jazdy.
Este tren es para Barcelona.
Ten pociąg jest do Barcelony.
Termin docelowy
Termin docelowy, czyli. "coś jest do zrobienia na...", "termin wykonania jest do..."
Esta tarea es para el lunes.
To zadanie domowe jest na poniedziałek.
Tú tienes que estar listo para el martes.
Musisz być gotowy do wtorku.
Esta tarea debería estar terminada para el febrero.
To zadanie powinno być skończone do lutego.
Standard
Standard, czyli kiedy chcemy odwołać się do jakiejś normy, porównując tym samym daną rzecz. W polskim wyrażamy to w ten sposób "jak na ... to jest...", "mimo tego, że jest... to jest...", "będąc...jest...".
Para ser tan caro, este carro no es bueno.
Jak na tak wysoką cenę, ten samochód nie jest dobry.
Para ser inteligente, hace estupideces.
Mimo tego, że jest inteligentny, robi głupie rzeczy.
Para ser tan vieja, ella es deportiva.
Będąc w tym wieku i tak jest wysportowana.